poniedziałek, 23 grudnia 2013

Wigilijna Gwiazdka 2013

Gdy jutro wieczorem spojrzymy w niebo w poszukiwaniu pierwszej gwiazdki, która będzie znakiem do rozpoczęcia wigilijnej wieczerzy, ujrzymy nie gwiazdę, lecz planetę. Dowiedzmy się o niej więcej.

Zgodnie z tradycją, do wigilijnej kolacji zasiadamy wówczas, gdy na niebie pojawia się pierwsza gwiazdka. Tym razem jej rolę odegra planeta o nazwie Wenus.

Jest ona najjaśniejszym po Słońcu i Księżycu naturalnym obiektem ziemskiego nieba. Będzie ona widoczna już około 45 minut po zachodzie Słońca, a więc w zależności od regionu między godziną 16:15 a 16:30.

Aby ją dostrzec wystarczy tylko spojrzeć średnio wysoko nad południowo-zachodni horyzont w kierunku gwiazdozbioru Strzelca. Wszyscy ci, którzy zasiądą do wieczerzy nieco później, po godzinie 17:00, będą mieli do dyspozycji aż dwie gwiazdki.

Oprócz Wenus, która będzie już zbliżać się do horyzontu, nisko na południowo-wschodnim nieboskłonie pojawi się Jowisz, czyli największa planeta w naszym Układzie Słonecznym. Król planet będzie się znajdować w konstelacji Bliźniąt.

Jeśli chcemy, żeby pierwszą gwiazdką była prawdziwa gwiazda, to jak co roku wystarczy podnieść głowę do góry. Niemal w zenicie powinna świecić własnym, a nie odbitym światłem, Wega w konstelacji Lutni oraz Deneb w gwiazdozbiorze Łabędzia.

Gdy zapadnie zmrok niebo usiane zostanie miliardami gwiazd, które będzie można zobaczyć z łatwością, zwłaszcza, że mamy obecnie najdłuższe noce w całym roku i widoczne są nawet te gwiazdy, których nie możemy zobaczyć latem z powodu jasnego przez całą noc nieba.

Przeszukując nocne niebo nie należy zapominać o legendarnej Gwieździe Betlejemskiej. Według najnowszych teorii astronomów było to zjawisko wyjątkowego zbliżenia się dwóch największych planet naszego Układu Słonecznego, czyli Jowisza i Saturna, na tle gwiazdozbioru Ryb.

Stało się to w roku 7 przed naszą erą. Dwie jasne planety blisko siebie mogły być odebrane jako wielki znak, zwłaszcza, że Ryby zawsze symbolizowały Izrael, planeta Saturn odbierana jest jako obrońca tego narodu, a Jowisz jako król.

Jednak niektórzy astronomowie przystają przy teorii wybuchu gwiazdy nowej lub supernowej, dzięki czemu na niebie pojawił się świetlisty punkt. Tego nie można jednak ustalić za pomocą obliczeń. Niewykluczone, więc, że w tym samym czasie wystąpiły oba te zjawiska.

Gwiazdę Betlejemską przedstawia się często z charakterystycznym warkoczem, jako kometę. Tajemnica ma wiele rozwiązań, ale bez wątpienia było to zjawisko astronomiczne, które po ponad 2 tysiącach lat trudno będzie wyjaśnić.

TwojaPogoda.pl

środa, 18 grudnia 2013

Obserwatorium Gaia - kartograf naszej Galaktyki

W najbliższy czwartek (19 grudnia 2013 r.) o godzinie 10:12 czasu polskiego planowany jest start kosmicznego obserwatorium astronomicznego Gaia. Celem 5. letniej misji naukowej jest wykonanie precyzyjnej i sięgającej aż po granice Drogi Mlecznej mapy pozycji miliardów gwiazd. Ten niezwykły projekt naukowy kierowany jest przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA), której Polska jest pełnoprawnym członkiem od początku 2013 roku. (…) 
Europejska Agencja Kosmiczna przeprowadzi bezpośrednią transmiję ze startu misji Gaja w czwartek, początek transmisji o godzinie 10 naszego czasu.
Więcej o Gaia w informacji prasowej PAP Nauka w Polsce przygotowanej na podstawie materiałów Obserwatorium Astronomicznego UW z dnia 16 grudnia 2013 r.
Z tej okazji zachęcamy Was do zapoznania z materiałami edukacyjnymi dedykowanymi misji Gaia. Większość z nich dostępnych jest obecnie w języku angielskim, jednak są na tyle przestępne, że powinny być bez trudu zrozumiałe dla uczniów klas gimnazjalnych i starszych.
Poniżej podajemy linki i krótkie opisy do paru z nich:

Zobacz obserwatorium Gaia – podczas przelotu Gaia w kierunku punktu Lagrange'a (L2, 1,5 mln km od Ziemi) będzie możliwość jej obserwacji. Pozycje oraz mapy gdzie można obserwować Gaia dostępne są również dla kilkunastu miast Polski. Jest szansa na zaobserwowanie Gaia z pomocą lornetki bądź małego teleskopu. Mapa dla Warszawy dostępna jest na stronie amatorów astronomii Kocham astronomię.

Model obserwatorium Gaia – dostępny jest pośród kilkunastu innych modeli sond wystrzelonych w ramach misji Europejskiej Agencji Kosmicznej. Nie wydaje się on zbyt trudny, choć przyznajemy, że nie próbowaliśmy go złożyć. Chętnie opublikujemy zdjęcia oraz uwagi na temat jego montażu opracowane przez Państwo i waszych uczniów.

03
Model sondy Gaia. Instrukcja zawiera zdjęcia pomagające w montażu.
Źródło: ESA


Charting the Galaxy from Hipparcos to Gaia – jest to 19 minutowy film, w którym Rebecca Barnes wyjaśnia, jak astronomowie mierzą odległości do gwiazd oraz omawia misję obserwatorium Gaia. Film można wykorzystać chociażby na lekcji języka angielskiego do treningu rozumienia słyszanego tekstu. „Kartowanie Galaktyki” jest jednym z 11. odcinków opracowanej przez ESA w trakcie Międzynarodowego Roku Astronomii 2009 w serii „Science@ESA vodcasts”. Całość dostępna jest tutaj.
01
Kadr z filmu „Charting the Galaxy”. Rebecca Barnes obok modelu sondy Gaia. Źródło: ESA
Little books of Gaia – jest to zestaw jednostronicowych kart informujących o celach misji obserwatorium Gaia. Karty są przeznaczone dla dzieci i nastolatków. Każdy z plików PDF jest zredagowany tak, by po ich odpowiednim złożeniu zamienić się w małą książkę. Zestaw kart dostępny jest w języku: angielskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, niemieckim, włoskim i duńskim, więc mogą być uatrakcyjnieniem zajęć w tych językach.
The Interactive books of Gaia – jest interaktywną i rozszerzoną wersją wspomnianych wcześniej kart „Little books of Gaia”. Strona podzielna jest na trzy działy dedykowane odpowiednio: budowie naszej galaktyki „Galaxy Story”, pomiarom odległości do gwiazd „Astrometry” oraz technikom wykrywania planet pozasłonecznych „Search for Planets”. Strona dostępna jest w języku angielskim i może stanowić materiał dla zajęć w języku angielskim.

>
02
Grafika z interaktywnej wersji „Książeczek Gaia. Źródło: ESA/Maris Technologies

EUCHOU

środa, 4 grudnia 2013

Niebo w grudniu 2013


M31 - Adnromeda

Najbliższe dni warto poświęcic na obserwacje Andromedy, bo ta jest w samym Zenicie. Dalszą część tej pory roku spędzimy z najpiękniejszym gwiazdozbiorem - Orionem
Czeka nas też początek astronomicznej zimy i najkrótszy dzień roku. Ale najważniejsze jest, że niebo będzie przez ten czas najciemniejsze w całym roku, co przełoży się na najciekawsze obserwacje, jeśli tylko pogoda dopisze.

poniedziałek, 2 grudnia 2013

BRITE-PL Lem – status z 02.12.2013

BRITE-PL Lem - drugi polski satelita, został wyniesiony na orbitę 21 listopada rakietą Dniepr. Od tego czasu funkcjonuje prawidłowo i trwają regularne sesje komunikacyjne.

BRITE-PL Lem znajduje się na orbicie o następujących parametrach: perygeum o wysokości 594 km, apogeum o wysokości 886 km, nachylenie 97,78 stopnia. Okrąża Ziemię co 99,6 minuty. Większość satelitów wyniesionych podczas ostatniego startu rakiety Dniepr ma podobne perygeum, ale ich apogeum jest niższe (600 do 800 km). Orbita BRITE-PL Lem ma dość zbliżone parametry do satelity WNISat-1, także wyniesionego w tym samym locie.

W ciągu 24 godzin od startu zakończono fazę LEOP (Launch and Early Orbit Phase). Aktualnie trwa faza commissioning, której pierwsza część zakończyła się pod koniec listopada. W tej fazie sprawdza się poprawność działania poszczególnych podsystemów satelity.

Z kolei 25 listopada zakończone zostały testy LFFT (Long Form Functional Tests) jednego z komputerów pokładowych (HKC). W kolejnych dniach trwało uruchamianie komputera pokładowego o oznaczeniu ADCC, który jest odpowiedzialny za orientację przestrzenną satelity. Oprogramowanie aplikacyjne do ADCC wgrano 28 listopada.

Ponadto udało się odebrać pełen zestaw danych opisujących status satelity (tzw. housekeeping). Wykres w galerii ukazuje temperaturę na jednej ze ścianek satelity. Temperatura zmienia się zgodnie z ruchem BRITE-PL Lem na orbicie – jest niższa (minimum to -8 stopni Celsjusza) podczas pobytu w cieniu Ziemi, oraz wyższa (maksymalnie to +24 stopnie) po nasłonecznionej stronie orbity.

W najbliższych tygodniach dojdzie do testów i kalibracji układu optycznego, odpowiedzialnego za część naukową misji BRITE-PL Lem. Jednocześnie trwają także przygotowania do startu BRITE-PL Heweliusz, którego lot powinien nastąpić jeszcze przed końcem tego roku. Aktualnie przewiduje się, iż start odbędzie się 29 grudnia, prawdopodobnie pomiędzy 03:00 a 06:00 CET.

(BRITE-PL)-Kosmosnauta.net

piątek, 22 listopada 2013

Pierwszy polski satelita naukowy Lem już w kosmosie

Pierwszy polski satelita naukowy Lem już znajduje się w kosmosie. W przestrzeń kosmiczną wyniosła go rosyjska rakieta Dniepr z bazy wojskowej Jasny na Uralu. Pracę na orbicie powinien rozpocząć po godz. 11, wtedy też planowane jest nawiązanie łączności.
"Rakieta Dniepr z polskim satelitą BRITE-PL Lem wystartowała" - potwierdzono w komunikacie umieszczonym na stronie internetowej projektu Brite, w ramach którego powstał satelita.

Nawiązanie kontaktu z Lemem będzie możliwe dopiero kilka godzin po starcie rakiety, gdy rozpocznie on już pracę na orbicie. Naukowcy planują nawiązać z nim łączność po godz. 11.

Zadaniem Lema - ważącego niecałe 7 kg sześcianu o boku ok. 20 cm - w ciągu najbliższych kilku lat będzie pomiar 286 najjaśniejszych gwiazd na niebie. Badania dostarczą kluczowych informacji o budowie wewnętrznej gwiazd. Takich badań nie da się jednak precyzyjnie powadzić z Ziemi. Główną przeszkodę stanowi atmosfera ziemska, która falując wywołuje zakłócenia.

wtorek, 19 listopada 2013

Kometa stulecia jest już widoczna

Fot. Waldemar Skorupa, Kahler Asten, Niemcy.
Kometa ISON, zapowiadana jako jedna z najjaśniejszych komet jakie widziała ludzkość, zaczęła być widoczna gołym okiem. Z biegiem dni będzie coraz jaśniejsza. Gdzie i kiedy ją obserwować?
Kometa stulecia, bo tak nazywana jest kometa ISON, zbliża się do Słońca z zawrotną prędkością 60 kilometrów na sekundę. Obecnie znajduje się między orbitami Merkurego i Wenus.
Jej jasność systematycznie wzrasta, ponieważ im bliżej Słońca się znajduje, tym uwalnia większe ilości pyłu i gazów, które rozbudowują jej piękny warkocz.

niedziela, 17 listopada 2013

Leonidy 2013

W najbliższych dniach swoje maksimum aktywności osiągają Leonidy - jeden z najciekawszych rojów meteorów naszego nieba - poinformował PAP dr hab. Arkadiusz Olech z Centrum Astronomicznego PAN w Warszawie.
Aktywne w okresie od 6 do 30 listopada Leonidy to jeden z najbardziej znanych rojów meteorów. Swoją sławę zawdzięczają dwóm największym, udokumentowanym deszczom meteorów, w których można było obserwować nawet ponad 100 tysięcy "spadających gwiazd" na godzinę i które wydarzyły się w latach 1833 i 1966. Dziś wiadomo, że deszcze meteorów pojawiają się w okresie, kiedy w najbliższych okolicach Słońca przebywa kometa macierzysta roju - 55P/Tempel-Tuttle.

piątek, 15 listopada 2013

Urodziny Herschela



William Herschel, właściwie Friedrich Wilhelm Herschel (ur. 15 listopada 1738 r. w Hanowerze, Niemcy, zm. 25 sierpnia 1822 r. w Windsorze) – astronom, konstruktor teleskopów i kompozytor, znany z wielu odkryć astronomicznych, a szczególnie z odkrycia Urana.

czwartek, 7 listopada 2013

Ogłoszono nowe wyniki badań meteorytu z Czelabińska

Eksplozja meteoroidu nad Czelabińskiem była 40 razy silniejsza niż wybuch bomby jądrowej. Ponad 4 tony meteorytów, które spadły na Ziemię, stanowiło 0,05 proc. masy całego obiektu. W czwartek ukażą się najnowsze badania tego zdarzenia. 
 
15 lutego 2013 r. nad Czelabińskiem nastąpił wybuch, w wyniku którego ponad 1200 osób trafiło do szpitali. Eksplozja była największym tego typu wydarzeniem od czasu katastrofy tunguskiej w 1908 r. Dzięki współczesnej technologii, w tym filmom zarejestrowanym przez zwykłe kamery montowane w samochodach, naukowcy posiadają materiał obserwacyjny do analiz.

piątek, 1 listopada 2013

Całkowite zaćmienie Słońca online prosto z Kenii

Całkowite zaćmienie Słońca, które nastąpi 3 listopada, będzie widoczne tylko w części Afryki. Jednak zainteresowani z całego świata będą mogli je obejrzeć na żywo, w internecie. Przekaz zapewnią astronomowie, którzy w ramach projektu GLORIA pojadą do Kenii.
„3 listopada zespół astronomów wyruszy w głąb parku narodowego Turkana w Kenii, aby podjąć próbę przekazania światu obrazu niezwykłego zjawiska jakim jest całkowite zaćmienie Słońca” – informują przedstawiciele Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w przesłanym PAP komunikacie.

Transmisja będzie nadawana na żywo - między godz. 15.20 a godz. 15.30 polskiego czasu - znad jeziora Turkana w Kenii. Zaćmienie całkowite będzie trwać zaledwie 15 sekund i będzie widoczne tylko w Afryce Środkowej, więc planowanie musi być bardzo dokładne.

Niebo w listopadzie 2013

W tym miesiącu na nocnym niebie królują cztery komety:
  1. ISON
  2. Levejoy C/2013R1
  3. 2P/Encke
  4. Linear C/2012X
Komety uchwycone przez Janusza Wilnada

środa, 23 października 2013

Radiogalaktyka Centaurus A widziana przez ALMA


Elektroniczne oko widzi ...

Jest to zdjęcie masywnej eliptycznej radiogalaktyki Centaurus A złożone z obserwacji ALMA oraz w bliskiej podczerwieni. Obserwacje ALMA, pokazane w kolorach zielonym, żółtym i pomarańczowym, ukazują pozycje i ruchy obłoków gazu w galaktyce. Są to najostrzejsze i najbardziej czułe tego typu obserwacje wykonane do tej pory.
ALMA została dostrojona do wykrywania sygnałów na falach o długości około 1,3 milimetra, emitowanych przez cząsteczki gazu tlenku węgla. Ruch gazu w galaktyce powoduje niewielkie zmiany w długości fali, ze względu na efekt Dopplera [3]. Ruch został pokazany na zdjęciu jako zmiany barwy. Barwa zielona pokazuje gaz zbliżający się do nas, a żółta oddalający się. Możemy zobaczyć, że gaz na lewo od centrum zbliża się do nas, a na prawo oddala, co sugeruje, że gaz krąży wokół galaktyki.
Obserwacje ALMA zostały nałożone na zdjęcie galaktyki Centaurus A w bliskiej podczerwieni, uzyskane za pomocą instrumenty SOFI, pracującego na Teleskopie Nowej Technologii (NTT), należącym do ESO.

Źródło:
ALMA (ESO/NAOJ/NRAO); ESO/Y. Beletsky

piątek, 18 października 2013

Saturn w neizwykłej rozdzielczości

Saturna znają prawie wszyscy. Ale dzięki Sondzie Cassini mamy okazję poznać go z zupełnie innej strony. Niewiele bowiem naszych statków dotarło w jego okolice.

Za sprawą kamer naszego posłańca i niezwykłej pracy zaangażowanego człowieka mamy okazję zobaczyć świat tej planety w zupełnie innej perspektywie.


Autorem jest Gordan Ugarkovic

 Jego prace pokazują nie tylko ten ale i inne niezwykłe światy planet Naszego Układu. Zamienia on surowy materiał z kamer statków kosmicznych na wspaniałe obrazy zapierające dech w piersiach.

piątek, 4 października 2013

Niebo w październiku 2013

Bohaterem początku miesiąca będzie Uran. Z racji jego opozycji będą to najdogodniejsze chwile do jego obserwacji. Noce czystego nieba warto też wykorzystać na obserwacje niezwykłych rojów meteorów. A o szczegółach opowie nam nasz znany kolega ... w przygotowanym przez siebie comiesięcznie filmie.

poniedziałek, 30 września 2013

Uran w opozycji ... 2013r.

Przez najbliższe nieco ponad dwa tygodnie miłośnicy astronomii będą mieli doskonały czas do podziwiania Urana zbliżającego się do opozycji - poinformował PAP dr hab. Arkadiusz Olech z Centrum Astronomicznego PAN w Warszawie.

sobota, 21 września 2013

Konkurs Astrofotograficzny

ForumAstronomiczne.pl ogłasza konkurs na astrofotografię im. Heńka Kowalewskiego. Dodajmy tylko, że patron konkursu to niedawno zmarły wybitny znawca tematu astrofotografii oraz wieloletni miłośnik astronomii.


Od jutra wieczorem ... jesień

No i niestety nadchodzi koniec lata. Za to wspaniale, że rozpocznie się prawdziwa jesień. To dobra wiadomość dla miłośników obserwacji nieba. Ciemniejsze noce i szybszy zmierzch sprzyjają obserwacjom najsłabszych obiektów nieba.

jesień W najbliższą niedzielę, o godz. 22.44 naszego czasu, Słońce znajdzie się w punkcie równonocy jesiennej i wejdzie w znak Wagi, rozpoczynając tym samym astronomiczną jesień.
Orbita okołosłoneczna Ziemi wyznacza w przestrzeni płaszczyznę, którą astronomowie nazywają ekliptyką. Ekliptyka zrzutowana na rozgwieżdżone niebo przecina 13 gwiazdozbiorów - 12 dobrze znanych gwiazdozbiorów zodiakalnych i konstelację Wężownika. Właśnie w tych trzynastu gwiazdozbiorach możemy obserwować Słońce na przestrzeni całego roku.

Gdyby oś obrotu naszej planety była nachylona pod kątem 90 stopni do ekliptyki, nie mielibyśmy pór roku. Na każdej szerokości geograficznej dzień trwałby zawsze tak samo długo, a Słońce zawsze górowało na jednej, określonej wysokości.

Jednak oś obrotu Ziemi tworzy kąt 66.5 stopnia z ekliptyką, dzięki czemu na naszej planecie występują zmiany pór roku, spowodowane różną długością dnia.

Ze względu na nachylenie osi obrotu Ziemi do ekliptyki, ekliptyka tworzy kąt 23, 5 stopnia z równikiem niebieskim (czyli rzutem równika ziemskiego na sferę niebieską). Słońce może więc znajdować się od 23,5 stopnia pod równikiem niebieskim do 23,5 stopnia nad nim.

W pierwszym przypadku, na półkuli północnej, nasza dzienna gwiazda przebywa bardzo krótko nad horyzontem, a my nazywamy ten dzień przesileniem zimowym lub początkiem astronomicznej zimy. Pół roku później mamy do czynienia z drugim przypadkiem. Występuje przesilenie letnie, Słońce najdłużej przebywa nad horyzontem, rozpoczynając tym samym astronomiczne lato.

Pomiędzy tymi dwiema datami Słońce musi przejść przez równik niebieski. Punkt przecięcia ekliptyki oraz równika niebieskiego, przez który Słońce przechodzi pomiędzy latem a zimą, astronomowie nazywają punktem Wagi. Nasza dzienna gwiazda znajdując się w nim rozpoczyna astronomiczną jesień, a dzień w okolicach tej daty, trwa dokładnie tyle samo czasu co noc. Stąd też czas ten nazywa się momentem równonocy jesiennej.

(PAP)

Kto woli lato niż nachodzącą jesień i zimę, zawsze może wybrać się na dalekie południe, gdzie rozpoczyna się pora, za którą przyjdzie nam tęsknić.

sobota, 14 września 2013

Voyager 1 w przestrzeni międzygwiezdnej



 Na specjalnej konferencji NASA na oficjalnie potwierdziła – sonda Voyager 1 wpłynęła w przestrzeń międzygwiezdną. Jest to historyczne dokonanie ludzkości.

W połowie sierpnia doszło do publikacji pracy naukowej sugerującej, że rok temu sonda Voyager 1 znalazła się w przestrzeni międzygwiezdnej. Praca była wynikiem badań naukowców niezwiązanych z NASA czy misją Voyager 1 – pochodziła z grupy naukowców związanych z głównie z University of Maryland. Głównym autorem publikacji jest Marc Swisdak.

sobota, 27 lipca 2013

Polowanie na Iridium

Satelita Iridium
Czy zastanawiałeś się kiedyś co lata nad naszymi (twoimi) głowami? Ptaki, samoloty … ale w nocy mamy okazje zobaczyć te przelatujące obiekty, których w dzień nie sposób zaobserwować. Wśród nich są meteory i satelity. Czasami są do siebie niezwykle podobne, ale najczęściej dają się wyraźnie rozróżnić. Meteory dają się obserwować okiem nieuzbrojonym sporadycznie. I poza tzw. rojami, nie zobaczymy ich oraz wcześniej nie przygotujemy się do obserwacji. Za to w przypadku satelitów możemy przygotować się do tego dość niezwykłego widowiska i to niezwykle precyzyjnie. Tym bardziej, że do najbliższego roju Perseidów musimy jeszcze poczekać dwa tygodnie (maksimum roju, nieliczne dają się już zaobserwować), a każdej nocy możemy obserwować niezwykłe dość zjawiska zwane flarami Iridium.

poniedziałek, 8 lipca 2013

Ciekawe zjawiska na lipcowym niebie


W wakacje mamy więcej czasu na spokojne podziwianie usianego gwiazdami nieba, na przykład nocując pod namiotem poza miastem. Sprawdźmy więc, czym ciekawym zachwyci nas lipcowe niebo.
W lipcu trudno będzie obserwować obiekty na nocnym niebie, gdyż noce są bardzo krótkie i słabszych gwiazd, planet, galaktyk i mgławic nie zobaczymy. O tej porze roku obserwacje najlepiej prowadzić na wolnej przestrzeni na przykład pod namiotem.
Wartymi za to obserwacji są satelity Irydium, które każdej nocy możemy zobaczyć jak błyskają panelami na naszym nocnym niebie, trzeba się tylko na to przygotować, bo zjawisko trwa zaledwie kilka sekund.

poniedziałek, 3 czerwca 2013

Niebo w czerwcu 2013

W czerwcu na niebie zobaczymy efektowne spotkanie Księżyca z Wenus i Merkurym. Co najważniejsze, rozpocznie się lato.

czwartek, 9 maja 2013

Niebo w maju 2013

Niebo w maju 2013 roku ma dla nas bardzo wiele ciekawych zjawisk na które warto znaleźć trochę czasu choćby na wieczornym spacerze.



sobota, 20 kwietnia 2013

Obserwacje ISS

Kiedy wyjdziemy na wieczorny spacer warto się do niego nieco przygotować. Choćby sprawdzić efemerydę przelotu ISS. To będzie wielka satysfakcja gdy nasze przygotowania przyniosą skutek. A gdy do tego skierujemy aparat cyfrowy na niebo w jej kierunki i zarejestrujemy choćby kilkusekundową ekspozycja jej przelot, radość będzie jeszcze większa.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że dzięki stronom z efemerydami możemy przygotować się do obserwacji i rejestracji tranzytu ISS na tle słońca lub Księżyca. Czasami w takich obserwacjach zawodzi wzrok i warto zaprząc do pracy kamerę lub aparat fotograficzny z rejestracją filmu. Jedna dwie sekundy to zdecydowanie za mało by zareagować naciśnięciem spustu migawki. Trzeba zadać się na technologię.

Widoczność ISS nad Żaganiem od 15 do 25 kwietnia. Podane są wszystkie przeloty, ale widoczne okiem nieuzbrojonym będą jedynie te po zachodzie Słońca.

Date Brightness Start Highest point End Pass type
[Mag] Time Alt. Az. Time Alt. Az. Time Alt. Az.
15 Apr-00:18:0610°W00:20:4924°SSW00:23:3010°SSEVisible
15 Apr-18:38:1210°SSW18:41:0528°SSE18:43:5710°EDay
15 Apr-20:14:0710°WSW20:17:2579°SSE20:20:4210°EDay
15 Apr-21:50:4410°W21:54:0186°S21:57:1810°EVisible
15 Apr-23:27:2510°W23:30:2634°SSW23:33:2610°SEVisible
16 Apr-17:48:1610°SSW17:50:4219°SE17:53:0910°EDay
16 Apr-19:23:3710°WSW19:26:5364°SSE19:30:0910°EDay
16 Apr-21:00:1010°W21:03:2888°N21:06:4510°EVisible
16 Apr-22:36:4710°W22:39:5948°SSW22:43:0810°SEVisible
17 Apr-00:14:2510°WSW00:15:5913°SW00:17:3310°SSWVisible
17 Apr-16:58:4710°SSE17:00:2113°SE17:01:5610°ESEDay
17 Apr-18:33:1010°SW18:36:2247°SSE18:39:3310°EDay
17 Apr-20:09:3410°W20:12:5288°N20:16:1010°EDay
17 Apr-21:46:1110°W21:49:2764°SSW21:52:4110°ESEVisible
17 Apr-23:23:1110°W23:25:3819°SW23:28:0310°SSEVisible
18 Apr-17:42:4910°SW17:45:5134°SSE17:48:5310°EDay
18 Apr-19:18:5710°W19:22:1585°S19:25:3310°EDay
18 Apr-20:55:3410°W20:58:5279°SSW21:02:0810°ESEVisible
18 Apr-22:32:1910°W22:35:1128°SSW22:38:0310°SSEVisible
19 Apr-16:52:3810°SSW16:55:2224°SSE16:58:0510°EDay
19 Apr-18:28:2010°WSW18:31:3872°SSE18:34:5510°EDay
19 Apr-20:04:5510°W20:08:1489°SSE20:11:3110°EDay
19 Apr-21:41:3410°W21:44:4140°SSW21:47:4610°SEVisible
20 Apr-16:02:4510°S16:04:5416°SE16:07:0310°EDay
20 Apr-17:37:4510°WSW17:41:0056°SSE17:44:1510°EDay
20 Apr-19:14:1410°W19:17:3387°N19:20:5110°EDay
20 Apr-20:50:5110°W20:54:0555°SSW20:57:1810°ESEVisible
20 Apr-22:28:0710°WSW22:30:1016°SW22:32:1310°SVisible
21 Apr-15:13:4610°SSE15:14:2811°SE15:15:1010°SEDay
21 Apr-16:47:1510°SW16:50:2341°SSE16:53:3210°EDay
21 Apr-18:23:3210°W18:26:5190°SSE18:30:0910°EDay
21 Apr-20:00:0910°W20:03:2672°SSW20:06:4310°ESEDay
21 Apr-21:37:0110°W21:39:4123°SSW21:42:2010°SSEVisible
22 Apr-15:56:5210°SSW15:59:4829°SSE16:02:4310°EDay
22 Apr-17:32:4910°WSW17:36:0880°S17:39:2610°EDay
22 Apr-19:09:2510°W19:12:4485°S19:16:0210°EDay
22 Apr-20:46:0610°W20:49:0733°SSW20:52:0610°SEVisible
23 Apr-15:06:4210°SSW15:09:1320°SE15:11:4410°EDay
23 Apr-16:42:0710°WSW16:45:2465°SSE16:48:4110°EDay
23 Apr-18:18:4010°W18:21:5988°N18:25:1710°EDay
23 Apr-19:55:1710°W19:58:2847°SSW20:01:3810°SEDay
23 Apr-21:32:5910°WSW21:34:2712°SW21:35:5410°SSWVisible
24 Apr-14:16:5810°S14:18:4014°SE14:20:2310°ESEDay
24 Apr-15:51:2810°SW15:54:4149°SSE15:57:5410°EDay
24 Apr-17:27:5210°W17:31:1288°N17:34:3010°EDay
24 Apr-19:04:2910°W19:07:4563°SSW19:11:0110°ESEDay
24 Apr-20:41:3110°W20:43:5519°SW20:46:1810°SVisible


Wszystkim życzymy powodzenia.

wtorek, 16 kwietnia 2013

SMC okiem Chandry

Mały Obłok Magellana to jedna z najbliższym nam galaktyk karłowatych, która widoczna jest na nocnym niebie na południowej półkuli. Teleskop Chandra wykonał jej dotąd najpiękniejsze zdjęcie. 

200 tysięcy lat świetlnych od Ziemi znajduje się galaktyka karłowata nazywana Małym Obłokiem Magellana, którą mieszkańcy południowej półkuli mogą zobaczyć gołym okiem.

Uświadamia nam to, jak daleko sięga ludzki wzrok, bo Obłok jest jednym z najdalszych obiektów, które możemy dostrzec bez użycia lornetki czy teleskopu.

Szukać go należy w gwiazdozbiorze Tukana w postaci niewyraźnego rozjaśnienia. Aby ukazać jego piękno astronomowie użyli Teleskopu Chandra, który uwiecznił galaktykę w promieniowaniu rentgenowskim.

Niebo za oknem z Saturnem w opozycji

Saturn kwiecień 2013
W niedzielę 14 kwietnia można było zaobserwować bliskie spotkanie Księżyca z Jowiszem. 15 kwietnia Księżyc odsunie się już od Jowisza, ale wciąż będzie dość blisko niego, na tle gwiazdozbioru Byka. O godzinie podanej na mapce faza Srebrnego Globu będzie wynosiła 25%, a od Jowisza będzie dzielił go dystans ponad 12° i będzie się zwiększał. Również coraz większa będzie odległość między Księżycem, a gwiazdą ζ Tauri, czyli południowym rogiem Byka. W tym samym momencie będzie ona wynosiła niewiele ponad 2°.

czwartek, 28 marca 2013

Niebo na święta

Wieczorem, tuż po zmierzchu można obserwować kometę C/2011 L4 (PanSTARRS), ale w tym tygodniu to będzie trudne ze względu na jasne tło nieba pochodzące od Księżyca. Kometa co prawda powoli wznosi się coraz wyżej i pod koniec tygodnia godzinę po zmierzchu będzie się wznosić na wysokość 15° nad zachodnim widnokręgiem, ale jednocześnie oddala się od Słońca i od Ziemi i jej jasność powoli się zmniejsza. W tym tygodniu kometa przejdzie blisko trzech gwiazd ε, δ oraz π Andromedae, które świecą z jasnością obserwowaną odpowiednio +4,3, +3,2 oraz 4,3 wielkości gwiazdowej. Wszystkie gwiazdy kometa minie w odległości około 1°, gwiazdę ε And - 26 marca, gwiazdę δ And 27 marca, zaś gwiazdę π And - 29 marca. Można będzie wtedy łatwo porównać z nimi jasność jądra komety, a nawet całej komety.

środa, 20 marca 2013

Niebo na początek wiosny 2013

Za sprawą komety C/2011 L4 najciekawiej będzie się działo nisko nad zachodnim widnokręgiem, zaraz po zmierzchu. Kometa oddala się od Słońca (zarówno fizycznie, jak i kątowo) i wciąż będzie przesuwać się prawie dokładnie na północ, wzdłuż wschodniego boku Kwadratu Pegaza, ale na tle sąsiedniego gwiazdozbioru Ryb. Pod koniec tygodnia kometa PanSTARRS-u zacznie skręcać na północny zachód.

Warunki do obserwacji komety będą się z jednej strony poprawiać, a z drugiej - pogarszać. Przewagę niestety będzie mieć ta druga strona, ponieważ kometa oddala się od Słońca i od Ziemi, a co za tym idzie zmniejszać się będą jej rozmiary kątowe i jasność. Dodatkowo z każdym dniem coraz bardziej będzie przeszkadzać zbliżający się do pełni Księżyc. Spowoduje on, że pod koniec tygodnia kometa będzie trudna do zaobserwowania, mimo tego, że Srebrny Glob będzie świecił daleko od niej.

czwartek, 14 marca 2013

Nieba nad głową do 14 marca 2013

PanSTARRS - mapka, J.Wiland
Kometa PanSTARRS-u (tradycyjnie nazwy komet w naszym kraju są w dopełniaczu: kometa Halleya, Kohoutka, itd. Dlatego również: PanSTARRS-u, czy ISON-u) wzięła swoją nazwę od skrótu nazwy projektu astronomicznego, dzięki któremu odkryto ją dwa lata temu i do niedawna była bardzo dobrze widoczna z półkuli południowej, ale po przejściu przez peryhelium 10 marca przeszła na półkulę północną i szybko oddala się od Słońca. Na początku tygodnia będzie ona zachodzić prawie równo ze Słońcem, ale już pod koniec tygodnia powinna być bardzo dobrze widoczna z naszego kraju.

środa, 6 marca 2013

Niebo za oknem początkiem marca 2013

kometa PNASTARS 2013 rok
Księżyc powoli zbliża się do nowiu, który w tym miesiącu będzie miał miejsce w przyszły poniedziałek 11 marca. Do tego czasu będzie można śledzić, jak Srebrny Glob przemierza najbardziej na południe wysuniętą część swojej orbity, każdej kolejnej nocy wschodząc wyraźnie później i nie wznosząc się wyżej niż jakieś 20° nad horyzont w momencie przejścia przez południk lokalny. Do niedzieli 10 marca Księżyc odwiedzi gwiazdozbiory Skorpiona, Wężownika, Strzelca i Koziorożca, mijając po drodze kilka jasnych gwiazd, jedną z nich zakrywając.

poniedziałek, 25 lutego 2013

Niebo za oknem w III tygodniu lutego 2013

Niebo w III dekadzie lutego 2013r.
Ostatni tydzień lutego niesie se sobą mała nadzieję na poprawę pogody. Wszystko za sprawą przedwiośnia, którego wszyscy niecierpliwie wypatrujemy. Choć zima to najlepszy okres dla astronomii to tym razem nie dane nam było nasycić oczu widokami gwieździstego nieba.

Na początku tygodnia jest jeszcze szansa na odnalezienie Merkurego nisko nad zachodnim horyzontem, ale nie będzie to łatwe zadanie (tak, jak by to było w zeszłym tygodniu, gdyby nie było chmur), ponieważ jasność planety będzie już mała, a dodatkowo Merkury będzie świecił bardzo nisko nad horyzontem. Próby odszukania Merkurego można podejmować w zasadzie tylko w poniedziałek i wtorek, co jest pokazane na animacji, która przedstawia widok zachodniego widnokręgu na 45 minut po zachodzie Słońca.

piątek, 8 lutego 2013

Niezwykły warkocz komety C/2012 S1

Kometa McNaught w 2007 roku.
Jesienią i zimą tego roku ujrzymy najprawdopodobniej najjaśniejszą kometę od setek lat. Naukowcy śledzą każdy jej ruch i już zaobserwowali, że jej warkocz jest wyjątkowo długi. Co to może oznaczać?

Jedna z najjaśniejszych komet w spisanej historii ludzkości to nie lada gratka dla naukowców.

Dlatego nie powinno nas zaskakiwać, że kometa Nieuski-Nowiczonok (ISON, C/2012 S1) będzie na językach astronomów przynajmniej przez następny rok.

wtorek, 29 stycznia 2013

Niebo przełomu stycznia i lutego 2013

koniunkcja Księżyca i Spiki (Panna) widziana z Polski
Wieczorem, tuż po zmierzchu w dalszym ciągu można obserwować Marsa, ale tak będzie jeszcze tylko przez kilka tygodni, ponieważ już całkiem blisko Marsa znajduje się Słońce (oba ciała niebiańskie znajdują obecnie się w tym samym gwiazdozbiorze Koziorożca, ale pod koniec tygodnia Mars przejdzie do Wodnika; Słońce zrobi to samo w połowie lutego). Obecnie Mars znajduje się nieco mniej niż 18° od Słońca i ta odległość będzie się zmniejszać aż do 18 kwietnia, kiedy Mars znajdzie się w koniunkcji ze Słońcem.

wtorek, 22 stycznia 2013

Niebo w ostatnim tygodniu stycznia 2013r.

Wieczorem koło g. 20:00
W najbliższych dniach Księżyc przejdzie od gwiazdozbioru Byka do gwiazdozbioru Raka. Pierwsze dwie konstelacje zajmują spory obszar nieba i przejście przez nie zajmie Księżycowi po kilka dni. Do końca tygodnia będzie rosła faza Księżyca i będzie on przebywał nad horyzontem przez coraz większą część nocy.

Pierwszą noc tego tygodnia Srebrny Glob spędzi w zachodniej części gwiazdozbioru Byka. Wieczorem jego faza wynosić będzie 75%, a 5,5 stopnia na północ od niego znajdować się będą Plejady - znana gromada otwarta gwiazd. Jednocześnie nieco mniej niż 5° na wschód od Księżyca świecić będzie bardzo jasny Jowisz. Razem te trzy ciała niebiańskie będą zatem tworzyć prawie trójkąt równoramienny, ponieważ odległość między Plejadami a Jowiszem jest obecnie o prawie 3° większa.

czwartek, 10 stycznia 2013

Niebo w tym tygodniu (7-13 stycznia)

Wenus i Księżyc - wieczorem
W pierwszej połowie tygodnia na porannym niebie oprócz Saturna i Wenus świecić będzie zbliżający się do nowiu Księżyc. W poniedziałek 7 stycznia 45 minut przed wschodem Słońca (na tę porę wykonane są mapki animacji) Srebrny Glob będzie miał fazę 27% i będzie prawie górował na wysokości około 20°. Bardzo dobrze powinno być widoczne światło popielate Księżyca.

Natomiast mniej więcej 6° na południowy wschód od naturalnego satelity Ziemi świecić będzie coraz lepiej widoczny Saturn. Planeta z pierścieniami przebywa na pograniczu gwiazdozbiorów Wagi i Panny, górując o świcie na wysokości mniej więcej 25°. Saturn świeci obecnie z jasnością +0,6 wielkości gwiazdowej, a jego tarcza ma średnicę 16". Przez lornetki można próbować dostrzec Tytana - najjaśniejszy księżyc planety, który świeci z jasnością +8,7 magnitudo. Jego maksymalna elongacja (tym razem wschodnia) przypada w sobotę 12 stycznia i wtedy jego obserwacje będą najłatwiejsze.